ดาว จีเจ 1214 บี

:)  Shalunla

จีเจ 1214 บี

       “ซูเปอร์เอิร์ธ” (super-Earth) คือชื่อเรียกดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะที่ขนาดใหญ่กว่าโลกเพียง 2-3 เท่า โดยดาวเคราะห์ที่นักดาราศาสตร์ค้นพบชั้นบรรยากาศคือดาวที่มีชื่อ “จีเจ 1214บี” (GJ 1214b) ซึ่งไซน์เดลีระบุว่าดาวเคราะห์ดวงนี้โคจรอยู่รอบดาวแคระแดงที่อยู่ห่างออกจากโลกออกไป 40 ปีแสง และเป็นดาวเคราะห์ที่มีรัศมีกว่าโลก 2.7 เท่า และมีมวลมากกว่าโลก 6.5 เท่า
     
       นักดาราศาสตร์ค้นพบดาวเคราะห์ดวงนี้ตั้งแต่เดือน ธ.ค.ปี ค.ศ.2009 ซึ่งครั้งนั้นพวกเขารายงานว่าโลกใหม่ที่ค้นพบนั้นมีสัญญาณของชั้นบรรยากาศหนาๆ อยู่ มาถึงตอนนี้งานวิจัยที่นำทีมโดย เจค็อบ บีน (Jacob Bean) ศาสตราจารย์จากศูนย์ดาราศาสตร์ฟิสิกส์ฮาร์วาร์ด-สมิทโซเนียน (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics) ได้วัดและคำนวณขนาดของชั้นบรรยากาศออกมาได้เป็นครั้งแรก
       “นี่เป็นดาวเคราะห์ซูเปอร์เอิร์ธดวงแรกที่เรารู้จักว่ามีชั้นบรรยากาศ แต่ด้วยการวัดคำนวณชั้นบรรยากาศครั้งนี้เรายังไม่อาจบอกได้ว่าชั้นบรรยากาศนั้นเกิดจากอะไร ดาวเคราะห์ดวงนี้ค่อนข้างขี้อายและปิดบังธรรมชาติของมันไม่ให้เราเห็น” ศ.บีนให้ความเห็น และบอกด้วยว่าตอนนี้เรามาถึงหลักไมล์บนถนนที่มุ่งหน้าสู่การระบุลักษณะของดาวเคราะห์ลักษณะนี้
     
       ดาวเคราะห์ จีเจ 1214บี โคจรรอบดาวฤกษ์ดวงเล็กๆ ที่ไม่สว่างมาก ทำให้ง่ายต่อนักวิทยาศาสตร์ที่จะศึกษาชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์ดวงนี้ โดยทีมวิจัยอาศัยช่วงเวลาที่ดาวเคราะห์ผ่านหน้าดาวฤกษ์ของตัวเอง ระหว่างนั้นแสงของดาวฤกษ์จะถูกกรองผ่านชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์ ก๊าซในชั้นบรรยากาศจะดูดกลืนความยาวคลื่นแสงบางช่วงหรือบางสีของคลื่นแสง ซึ่งจะทิ้งหลักฐานเกี่ยวกับองค์ประกอบทางเคมีให้นักวิทยาศาสตร์ได้ตรวจสอบกันบนโลก คล้ายกับนักดาราศาสตร์ได้ค้นพบไอก๊าซไฮโดรเจนและโซเดียมในชั้นบรรยากาศของ “ดาวพฤหัสบดีเดือด” ที่อยู่แสนไกล
     
       ด้าน เดวิด ชาร์บอนนิว (David Charbonneau) นักดาราศาสตร์ของมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด (Harvard) ซึ่งไม่ได้มีส่วนร่วมในงานวิจัยครั้งนี้แต่เป็นผู้นำทีมค้นพบดาวเคราะห์ จีเจ 1214แสดงความเห็นด้วยว่าการค้นพบล่าสุดนี้มีความสำคัญ และเป็นหลักไมล์ในการศึกษาคุณลักษณะของดาวเคราะห์ซูเปอร์เอิร์ธนี้
       “ในเวลาไม่ถึง 10 ปี เราได้ก้าวไปถึงการศึกษาชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์อื่นที่คล้ายดาวพฤหัสบดี ไปจนถึงดาวเนปจูนและดาวเคราะห์ซูเปอร์เอิร์ธ ดาวเคราะห์ขนาดใกล้เคียงกับโลกจะเป็นคิวถัดไป แม้ว่าจะเป็นเรื่องยากมากก็ตาม” ชาร์บอนนิวให้ความเห็น
     
       ศ.บีนบอกทางเอเอฟพีว่า ดาวเคราะห์ดวงนี้ร้อนเกินกว่าที่จะมีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่ได้ โดยในบริเวณที่มีความดันบรรยากาศเท่าๆ กับที่พบในระดับน้ำทะเลของโลกนั้น มีอุณหภูมิสูงถึง 500 องศาเซลเซียส ถึงกระนั้นดาวเคราะห์ดวงนี้ก็เป็นดาวเคราะห์ที่เล็กกว่า เย็นกว่าและคล้ายโลกมากกว่าดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะดวงอื่นๆ อีกกว่า 500 ดวงที่พบแล้ว และดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะส่วนใหญ่ที่พบนั้นคล้าย “ดาวพฤหัสบดีเดือด” เสียมากกว่า เนื่องจากดาวเคราะห์ส่วนใหญ่ที่พบมีขนาดใหญ่ มีก๊าซมากและยังร้อนจัดอีกด้วย
     
       จีเจ 1214บี โคจรครบรอบดาวฤกษ์ของตัวเองทุกๆ 38 ชั่วโมง ด้วยระยะทางห่างแค่ 2 ล้านกิโลเมตร ซึ่งใกล้กว่าระยะระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ถึง 70 เท่า ทั้งนี้ ทีมวิจัยศึกษาดาวเคราะห์ดวงนี้ในย่านรังสีอินฟราเรดใกล้ที่มีความยาวคลื่น 780-1,000 นาโนเมตร โดยใช้กล้องโทรทรรศน์บนภาคพื้นดินเวรีลาร์จ (Very Large Telescope) ขององค์การอวกาศยุโรป (อีซา) ในหอดูดาวพารานัล (Paranal Observatory) ที่ชิลี และการศึกษาเพิ่มเติมโดยใช้ย่านรังสีอินฟราเรดกลางและไกล อาจช่วยตอบคำถามได้ว่าดาวดวงนี้เป็นไอน้ำร้อนหรือดาวก๊าซกันแน่